De ICO 2020 meet de vorderingen van doelstelling 11.4 van het Pact 2020: “In 2020 zullen meer bedrijven […] een strategisch competentiebeleid voeren”. Daarvoor werd een reeks criteria opgesteld op basis van de gegevens van de IOA-enquête, vandaag Ondernemingsenquête. De ICO 2020 geeft het percentage aan van het aantal bedrijven dat op minstens de helft van die criteria scoort.
Meer dan de helft (5,1%) van de ondernemingen en organisaties met 10 of meer werknemers voldoet aan de criteria voor competentiegerichtheid. Dat is meer dan de vier op de tien in 2014 (40,3%) en 2011 (37,6%). Het aandeel competentiegerichte ondernemingen is in de recente jaren sterk toegenomen in alle sectoren en zowel in kleine als grote ondernemingen.
De ICO 2020 ligt hoger voor grotere bedrijven. Mogelijk moeten we bij de kleinere bedrijven rekening houden met een meer informele manier van werken, bijvoorbeeld rond opleidingen. Ook voor wat de sectoren betreft zijn er significante verschillen: de ICO 2020 is het hoogst in de quartaire sector en het laagst in de bouw. De industrie (inclusief de primaire sector) en de diensten scoren gemiddeld.
Nadat de opleidingsinspanningen stabiel bleven in de periode na de economische crisis lijkt er nu in de ondernemingen en organisaties een duidelijke extra inspanning te zijn. Vandaag heeft meer dan de helft (51,6%) van de ondernemingen en organisaties met minstens 10 werknemers voor minstens de helft van zijn medewerkers opleiding voorzien, tegenover net geen vier op de tien (37,6%) in 2014 .
Bijna de helft van de ondernemingen en organisaties (46%) heeft competentieprofielen en zet die voor meerdere toepassingen in. Het houden van functioneringsgesprekken is nu een praktijk bij bijna zeven op tien (68,5%) ondernemingen en organisaties, al viel de belangrijkste stijging wel te noteren in de periode 2011-2014.
Elementen van arbeidsorganisatie zoals werkoverleg (64,8%), jobrotatie (10,4%) en betrekken van personeel bij kwaliteitszorg (64,7%) laten geen verandering van betekenis optekenen. Teamwerk daarentegen heeft wel een langzame maar belangrijke toename gekend van 18,2% in 2011 naar 25,8% in 2018.
Na een periode van status quo voor de strategische partnerschappen met andere ondernemingen en een afname van de samenwerking met diverse kennisinstellingen in de periode 2011 – 2014 zien we voor beide criteria een toename in de periode 2014 - 2018. Vooral de samenwerking met andere ondernemingen en organisaties is toegenomen tot 78,1% vandaag.
Inzetten op een strategisch competentiebeleid is niet louter een kwestie van overtuiging, het is ook economisch zinvol. Bedrijven die de ICO-score behalen blijken ook veel meer nieuwe of sterk verbeterde producten of diensten op de markt te brengen (21,7% van de omzet tegenover 14,3%). Bovendien blijken ondernemingen en organisaties die de ICO-score behalen, vaker aan te geven dat ze in het recente verleden groei hebben gekend.
Het innovatiecijfer, dat het gemiddelde weergeeft van het percentage van de omzet dat gebaseerd is op verbeterde of nieuwe producten of diensten, is na een status quo in 2011-2014 gestegen in 2014-2018. Het bedraagt nu 17,3%.